Zdjęcie huty, w tle dymiące kominy. Na pierwszym planie szyny z wózkami oraz pracownicy
Fragment fotografii przedstawiającej zabudowania Huty Cynku „Lydognia” oraz budynek elektrowni zakładowej Huty „Królewskiej”, 1896 r., fot. M. Steckel, wł. MCh

Najstarsza część budynku, w którym funkcjonuje Muzeum Hutnictwa zbudowana została w 1895 r.

Pierwotnie była tu zlokalizowana elektrownia Huty „Królewskiej”, która w latach 1898-1911 zapewniała zasilanie miastu Królewska Huta. Po przejęciu dostaw prądu dla miasta przez elektrownię w Chorzowie budynek zachował funkcję dostarczając zasilanie hucie.

Zdjęcie widoku na Hutę Kościuszko. Wysokie dymiące kominy, budynki
Zdjęcie lotnicze przedstawiające teren Huty „Kościuszko”, m.in. koksownię i siłownię, 1974 r., fot. L. Zielaskowski, wł. NAC

W momencie uruchomienia nowej siłowni Huty „Kościuszko” w okresie Planu 3-letniego 1947-1949 budynek starej elektrowni zmienił swoje przeznaczenie, choć dalej wchodził w skład Wydziału Elektrycznego huty. W latach 70. XX w. funkcjonowała tu rozdzielnia elektryczna wraz z magazynem silników. We wspomnieniach hutników budynek pojawia się jako miejsce, w którym przewijano silniki elektryczne.

 

Elewacja budynku huty z datą 1895 w kole w elewacji, obok drzwi elektrowni, wyżej rury
Fragment budynku dawnej elektrowni Huty „Królewskiej” z datą jej budowy, lata 90. XX w., fot. nieznany wł. MCh

W 2010 roku miasto Chorzów zakupiło zabytkową halę od Banku Handlowego w Warszawie.
W gronie ówczesnych lokalnych władz samorządowych pojawił się pomysł by to właśnie tu powołać pierwsze w Polsce muzeum hutnictwa żelaza i stali czasów rewolucji przemysłowej. Postanowiono zaprezentować w nim ponad 200 lat historii hutnictwa na terenie dzisiejszego Chorzowa.

Wnętrze hali elektrowni. Puste pomieszczenie, duże okna, drabiny. Na tylnej ścianie wisi drewniany krzyż
Wnętrze zabytkowej hali elektrowni Huty „Królewskiej” przed adaptacją na cele muzealne, 2014 r., fot. i wł. A. Korzeniowski

Zabytkowa hala została zabezpieczona, przeprowadzono także remont dachu. Dawna elektrownia stała się wówczas miejscem wielu wydarzeń, m.in. wystawy World Press Photo, INDUSTRIADY – święta Szlaku Zabytków Techniki, Metropolitalnej Nocy Teatrów. W latach 2013–2017 funkcjonowały zespoły ds. utworzenia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, powoływane przez Prezydenta Miasta Chorzowa. W 2018 r. Prezydent Miasta ustanowił Radę Programową przyszłego Muzeum Hutnictwa.

Wnętrze hali w budowie. Rusztowanie na dachu, widać niebo z chmurami, wewnątrz urządzenia do budowy
Prace dekarskie w budynku dawnej elektrowni Huty „Królewskiej”, 2020 r., fot. i wł. A. Hajduga

W 2017 r. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (główny beneficjent) oraz Miasto Chorzów (partner projektu) stały się beneficjentami dotacji ze środków Unii Europejskiej. Projekt „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska” został dofinansowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury w partnerstwie z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu – liderem projektu. Planowana całkowita wartość projektu: 127 166 807,21 zł (w tym MGW: 90 179 247,47 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 36.987.559,74 zł). Wartość dofinansowania wynosi: 79 222 372,91  zł (w tym MGW: 59 205 020,87 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 20 017 352,04 zł).

Widok na muzeum z ogródka. Wybrukowana droga, ławki, duży czerwony budynek z wielkim oknem, drzewa i trawnik
Widok na Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, 2021 r., fot. T. Zakrzewski, wł. MH

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie jest samorządową instytucją kultury Miasta Chorzów. Pod względem formalnym instytucja powołana została przez Radę Miasta Chorzów uchwałą nr XI/175/19 z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury pod nazwą Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. Następnie Prezydenta Miasta Chorzów Zarządzeniem nr OR.225.2019 z dnia 30 września 2019 r. powołał Adama Kowalskiego na stanowisko Dyrektora Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. Uchwałą nr XVII/304/20 Rady Miasta Chorzów z dnia 30 stycznia 2020 r. nadano statut Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji). Rozpoczęto prace nad opracowaniem i pozyskaniem zbiorów dotyczących chorzowskiego hutnictwa, przygotowaniem wystawy stałej i organizacją funkcjonowania przyszłego muzeum.

zestaw logotypów Uni Europejskiej

„Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego Dziedzictwa Górnego Śląska”
Projekt jest dofinansowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury w partnerstwie z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu – liderem projektu. Zakres projektu przewidziany dla Miasta Chorzów obejmuje przebudowę i rewitalizację obiektu hali elektrowni dawnej Huty Królewskiej wraz z nadszybiem szybu „Hutniczy” na potrzeby Muzeum Hutnictwa w Chorzowie z zagospodarowaniem terenu, zakupem wyposażenia, konserwacją i renowacją eksponatów wielkogabarytowych i wykonaniem wystawy stałej.

Głównym celem projektu jest rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska, materialnego i niematerialnego, jego ochrona i stworzenie unikatowej oferty kulturalnej i edukacyjnej.

Cele szczegółowe to:
– poprawa stanu technicznego cennych zabytków nieruchomych,
– poprawa jakości zdegradowanych przestrzeni miejskich, ich kompleksowy remont i adaptację do nowych funkcji,
– zwiększenie przestrzeni pod działalność kulturalną i edukacyjną,
– zakup wyposażenia umożliwiającego prowadzenie działalności kulturalnej, konserwację zbiorów
– poprawa jakości obsługi odbiorców przez zapewnienie infrastruktury okołoturystycznej,
– przywracanie pamięci, tradycji, kultury, budowanie tożsamości, zwiększanie liczby osób uczestniczących w kulturze,
– zwiększenie poziomu kompetencji kulturalnych odbiorców poprzez zbudowanie nowej, kompleksowej oferty kulturalnej, edukacyjnej, rozszerzenie działalności kulturalnej o nowe formy uczestnictwa w kulturze,
– likwidacja barier korzystaniu z kultury przez osoby niepełnosprawne i wykluczone,
– poprawa warunków prowadzenia działalności naukowo-badawczej,
– budowanie efektywnej sieci współpracy.

Efekty ekonomiczne projektu:
– Uatrakcyjnienie terenów inwestycyjnych, które przyczyni się do wzrostu inwestycji w regionie, powstaniu kolejnych nowych miejsc pracy, wzrostu dochodu mieszkańców oraz wpływów podatkowych do budżetu miasta.
– Zwiększenie potencjału turystycznego i kulturalnego regionu w nawiązaniu do tradycji związanych z silnie rozwiniętym wiele lat temu sektorem hutniczym.
– Wzbogacenie form nauki historii przemysłowej regionu poprzez możliwości organizacji zajęć i warsztatów edukacyjnych dla uczniów.

 

Planowana całkowita wartość projektu: 130 206 315,54 zł (w tym MGW: 93 218 755,80 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 36.987.559,74 zł)
Wartość dofinansowania wynosi: 77 651 372,92 zł (w tym MGW: 61 053 469,42 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 16 597 903,50 zł)