Fragment fotografii przedstawiającej zabudowania Huty Cynku „Lydognia” oraz budynek elektrowni zakładowej Huty „Królewskiej”, 1896 r., fot. M. Steckel, wł. MCh

Najstarsza część budynku, w którym funkcjonuje Muzeum Hutnictwa zbudowana została w 1895 r.

Pierwotnie była tu zlokalizowana elektrownia Huty „Królewskiej”, która w latach 1898-1911 zapewniała zasilanie miastu Królewska Huta. Po przejęciu dostaw prądu dla miasta przez elektrownię w Chorzowie budynek zachował funkcję dostarczając zasilanie hucie.

Zdjęcie lotnicze przedstawiające teren Huty „Kościuszko”, m.in. koksownię i siłownię, 1974 r., fot. L. Zielaskowski, wł. NAC

W momencie uruchomienia nowej siłowni Huty „Kościuszko” w okresie Planu 3-letniego 1947-1949 budynek starej elektrowni zmienił swoje przeznaczenie, choć dalej wchodził w skład Wydziału Elektrycznego huty. W latach 70. XX w. funkcjonowała tu rozdzielnia elektryczna wraz z magazynem silników. We wspomnieniach hutników budynek pojawia się jako miejsce, w którym przewijano silniki elektryczne.

 

Fragment budynku dawnej elektrowni Huty „Królewskiej” z datą jej budowy, lata 90. XX w., fot. nieznany wł. MCh

W 2010 roku miasto Chorzów zakupiło zabytkową halę od Banku Handlowego w Warszawie.
W gronie ówczesnych lokalnych władz samorządowych pojawił się pomysł by to właśnie tu powołać pierwsze w Polsce muzeum hutnictwa żelaza i stali czasów rewolucji przemysłowej. Postanowiono zaprezentować w nim ponad 200 lat historii hutnictwa na terenie dzisiejszego Chorzowa.

Wnętrze zabytkowej hali elektrowni Huty „Królewskiej” przed adaptacją na cele muzealne, 2014 r., fot. i wł. A. Korzeniowski

Zabytkowa hala została zabezpieczona, przeprowadzono także remont dachu. Dawna elektrownia stała się wówczas miejscem wielu wydarzeń, m.in. wystawy World Press Photo, INDUSTRIADY – święta Szlaku Zabytków Techniki, Metropolitalnej Nocy Teatrów. W latach 2013–2017 funkcjonowały zespoły ds. utworzenia Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, powoływane przez Prezydenta Miasta Chorzowa. W 2018 r. Prezydent Miasta ustanowił Radę Programową przyszłego Muzeum Hutnictwa.

Prace dekarskie w budynku dawnej elektrowni Huty „Królewskiej”, 2020 r., fot. i wł. A. Hajduga

W 2017 r. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (główny beneficjent) oraz Miasto Chorzów (partner projektu) stały się beneficjentami dotacji ze środków Unii Europejskiej. Projekt „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska” został dofinansowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury. Planowana całkowita wartość projektu: 130 206 315,54 zł (w tym MGW: 93 218 755,80 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 36.987.559,74 zł). Wartość dofinansowania wynosi: 77 651 372,92 zł (w tym MGW: 61 053 469,42 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 16 597 903,50 zł).

 

Widok na Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, 2021 r., fot. T. Zakrzewski, wł. MH

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie jest samorządową instytucją kultury Miasta Chorzów. Pod względem formalnym instytucja powołana została przez Radę Miasta Chorzów uchwałą nr XI/175/19 z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury pod nazwą Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. Następnie Prezydenta Miasta Chorzów Zarządzeniem nr OR.225.2019 z dnia 30 września 2019 r. powołał Adama Kowalskiego na stanowisko Dyrektora Muzeum Hutnictwa w Chorzowie. Uchwałą nr XVII/304/20 Rady Miasta Chorzów z dnia 30 stycznia 2020 r. nadano statut Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (w organizacji). Rozpoczęto prace nad opracowaniem i pozyskaniem zbiorów dotyczących chorzowskiego hutnictwa, przygotowaniem wystawy stałej i organizacją funkcjonowania przyszłego muzeum.

„Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego Dziedzictwa Górnego Śląska”
Projekt jest dofinansowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury w partnerstwie z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu – liderem projektu. Zakres projektu przewidziany dla Miasta Chorzów obejmuje przebudowę i rewitalizację obiektu hali elektrowni dawnej Huty Królewskiej wraz z nadszybiem szybu „Hutniczy” na potrzeby Muzeum Hutnictwa w Chorzowie z zagospodarowaniem terenu, zakupem wyposażenia, konserwacją i renowacją eksponatów wielkogabarytowych i wykonaniem wystawy stałej.

Głównym celem projektu jest rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska, materialnego i niematerialnego, jego ochrona i stworzenie unikatowej oferty kulturalnej i edukacyjnej.

Cele szczegółowe to:
– poprawa stanu technicznego cennych zabytków nieruchomych,
– poprawa jakości zdegradowanych przestrzeni miejskich, ich kompleksowy remont i adaptację do nowych funkcji,
– zwiększenie przestrzeni pod działalność kulturalną i edukacyjną,
– zakup wyposażenia umożliwiającego prowadzenie działalności kulturalnej, konserwację zbiorów
– poprawa jakości obsługi odbiorców przez zapewnienie infrastruktury okołoturystycznej,
– przywracanie pamięci, tradycji, kultury, budowanie tożsamości, zwiększanie liczby osób uczestniczących w kulturze,
– zwiększenie poziomu kompetencji kulturalnych odbiorców poprzez zbudowanie nowej, kompleksowej oferty kulturalnej, edukacyjnej, rozszerzenie działalności kulturalnej o nowe formy uczestnictwa w kulturze,
– likwidacja barier korzystaniu z kultury przez osoby niepełnosprawne i wykluczone,
– poprawa warunków prowadzenia działalności naukowo-badawczej,
– budowanie efektywnej sieci współpracy.

Efekty ekonomiczne projektu:
– Uatrakcyjnienie terenów inwestycyjnych, które przyczyni się do wzrostu inwestycji w regionie, powstaniu kolejnych nowych miejsc pracy, wzrostu dochodu mieszkańców oraz wpływów podatkowych do budżetu miasta.
– Zwiększenie potencjału turystycznego i kulturalnego regionu w nawiązaniu do tradycji związanych z silnie rozwiniętym wiele lat temu sektorem hutniczym.
– Wzbogacenie form nauki historii przemysłowej regionu poprzez możliwości organizacji zajęć i warsztatów edukacyjnych dla uczniów.

 

Planowana całkowita wartość projektu: 130 206 315,54 zł (w tym MGW: 93 218 755,80 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 36.987.559,74 zł)
Wartość dofinansowania wynosi: 77 651 372,92 zł (w tym MGW: 61 053 469,42 zł, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie: 16 597 903,50 zł)